CORONA REGNI POLONIAE CZ. II

Dla wszystkich grup społecznych argumentem na rzecz zjednoczenia stał się wzrost zagrożenia zewnętrznego, wyraźny w drugiej 60 połowie XIII w. Do trzykrotnych najazdów mongolskich i częstych jaćwiesko-litewskich dołączyło się zagrożenie brandenburskie i straty na rzecz Krzyżaków. Władcy Czech, po odepchnięciu przez Rudolfa Habsburga ich ekspansji w kierunku Austrii, zainteresowali się w końcu stulecia ziemiami polskimi – Śląskiem i Małopolską i dążyli do ich uzależnienia. Odpowiedzią na owo rosnące zagrożenie i presję zewnętrzną stało się dążenie do zjednoczenia państwa. Nie był to jednak cel łatwy do osiągnięcia. Sporna okazała się bowiem droga do tego celu, ośrodki i władze, które miały odbudować jedność państwa. Książęta piastowscy dążyli do zjednoczenia podobnie jak reszta społeczeństwa. Jednakże każdy z władców pragnął, by odbywało się to pod jego kierunkiem, a nie jego kosztem. Teoria równości praw każdego z Piastów' utrudniała przyjęcie zwierzchności któregoś z członków rozrodzonej dynastii. W rzeczywistości większe szanse na uzyskanie władzy królewskiej mieli książęta rządzący większymi i bogatszymi księstwami. W końcu XIII stulecia możliwe było zjednoczenie Polski w oparciu o Wielkopolskę, lub o Małopolskę czy Śląsk, a także o państwo czeskie. Walka tych ośrodków wypełniła schyłek XIII i początek XIV w. przynosząc w rezultacie częściowe tylko zjednoczenie dzielnic piastowskich w jednolite Królestwo Polskie.