Lista dynastycznych przodków Mieszka I

O centralizacji władzy, narzucaniu ludności danin i prac na rzecz księcia, o społecznym różnicowaniu się zbiorowości plemiennej na możnych, wolnych chłopów i ludność niewolną świadczą wykopaliska, Szczególnie obrazowo ewolucje polityczną organizacji Polan ukazują wykopaliska w Gnieźnie. Niewielki gród zbudowany został w końcu wieku VIII, następna, większa budowla, mająca już podgrodzie powstała w połowie IX w., natomiast w końcu wieku X istniał już w Gnieźnie bardzo potężny zespół budowli z dwoma podgrodziami oraz luźną zabudową na zewnątrz wałów.

Gród, położony wyżej i otoczony wałem o 10 m wysokości, 16,5 m szerokości u podstawy i ok. 5 m u szczytu, był ośrodkiem władzy książęcej. Wał ten zbudowano z bali dębowych, zasypanych ziemią. Jego wzniesienie było ogromną pracą i wymagało dobrej organizacji. Budowali go wieśniacy obciążeni przez księcia tym obowiązkiem.

Lista dynastycznych przodków Mieszka I jest stosunkowo krótka, zawiera tylko trzy imiona. Niewykluczone, że objęli oni tron, gdy scentralizowanie władzy przez poprzedni ród panujący (którego ostatnim członkiem byłby Popiel) było już znaczne. Ale w końcu IX i w I połowie X wieku pod rządami nowej dynastii, którą w przyszłości nazwano Piastami, zaszły w sytuacji Polan zasadnicze zmia- 22 ny. Siemowit, Lestek i Siemomysł uzależnili kolejne plemiona są- siednie: Kujawian, następnie Mazowszan, być może także Lędzian.

Na podbitych lub opanowanych drogą układów terytoriach ustanawiano w grodach własnych urzędników, bądź też tworzono nową sieć grodów, której regularność na Mazowszu jest uderzająca. Jeden ośrodek od drugiego dzieliło od od 20 do 35 km, czyli dzień drogi oddziału zbrojnego.