Walka o obsadzenie tronu

Ze względu na elekcje, jak i na wiek królowej umocniły Je w Polsce prawa przedstawicieli stanów do współrządzenia państwem. Decydującą role polityczną odgrywało możnowładztwo małopolskie, a głównie ród Leliwitów ze Spytkiem z Melsztyna i Janem z Tarnowa na czele. Opracowali oni plan polityczny, polegający na oddaleniu praw narzeczonego Jadwigi – Wilhelma Habsburga i oddaniu jej reki wielkiemu księciu litewskiemu Jagielle, za cene chrystianizacji i unii Litwy z Polską. Jadwiga, osamotniona, mająca podjąć decyzję o największej wadze politycznej, a zarazem dotyczącą jej własnego losu, przeżyła dni pełne dramatu, idąc jednak za głosem obowiązku i rozumiejąc wagę chrystianizacji Litwy, przystała na ten plan. 14 sierpnia 1385 r. zawarta została ugoda w Krewie. W lutym 1386 r. Jagiełło przyjął chrzest w Krakowie, a zjazd rycerstwa w Lublinie wybrał go na króla Polski. Miesiąc później odbyła się ceremonia zaślubin i koronacji. Po śmierci Jadwigi (1399) prawa Władysława Jagiełły do tronu zatwierdziła rada królewska. Ustaliło to ostatecznie elekcyjność tronu w Koronie Królestwa Polskiego.

W walce o obsadzenie tronu i w podejmowaniu decyzji o największym znaczeniu politycznym brali udział przedstawiciele stanów, określani w dokumentach jako regnicoiae regni, Universitas lub tota communitas. W rękach owej wspólnoty mieszkańców, rozumianej jako przedstawicielstwo stanów, zgromadzonych na zjazdach, znalazła się władza w czasach bezkrólewia (1382-84). Udział communitas we władzy został sformalizowany i trwał nadal po obsadzeniu tronu. Ustrój ukształtowanej w ten sposób Korony Królestwa przewidywał więc istnienie zarówno władzy króla, jak i przedstawicieli stanów. W końcu XIV i pierwszej połowie XV w. byli to przedstawiciele możnych i rycerstwa, duchowieństwa, a także miast.