Ekspancja w Inflantach

Nie interesowano się więc Prusami, doszło natomiast do ekspansji w Inflantach. Terytorium to, rządzone przez Zakon Kawalerów Mieczowych, rozdzierane było konfliktami wewnętrznymi na tle religijnym. Dochodziły do tego intrygi obcych, zainteresowanych opanowaniem zamożnego kraju, kontrolującego handel z ziemiami litewskimi i moskiewskimi. Interwencja Zygmunta Augusta w wewnętrzne spory w Inflantach doprowadziła do wymierzonego przeciwko Moskwie układu w Pozwolu (1557). Wybuchła wojna, w wyniku której Moskwa przebiła sobie dostęp do Bałtyku w Narwie (1558), Szwedzi wtargnęli do Estonii (1561), a Dania opanowała biskupstwo ozylskie. Inflanty miały przed sobą perspektywę podziału albo utrzymania jedności, tę ostatnią wydawała się gwarantować tylko Rzeczpospolita. W 1561 r. nastąpiła sekularyzacja zakonu, utworzono świeckie księstwo w Kurlandii i Semigalii, a reszta terytorium stawała się kondominium polsko-litewskim. Rozwiązanie to, w tym momencie być może najkorzystniejsze dla Inflantczyków, okazało się atrakcyjne dla magnatów raczej niż dla szlachty. Zygmunt August starał się związać szlachtę inflancką z Rzeczpospolitą, potem jednak zaczął wzrastać nacisk żywiołu polskiego i litewskiego. Starostwa utworzone w Inflantach za Batorego dostały się Polakom. W tym stanie rzeczy porozumienie z którymś z rywali do panowania w Inflantach stawało się konieczne. Ponieważ ułożenie się z Moskwą było niemożliwe, jedynym sensownym był sojusz ze Szwecją.

Ten jednak właśnie wariant okazał się zupełnie nierealny, Rzeczpospolita nie zdołała uzyskać w Inflantach trwałych rozstrzygnięć wojskowych. Pokojem w Szczecinie (1570) Szwecja utrzymała swe po- 1 17 zycje a Moskwa, dzięki poparciu Habsburgów, zachowała żeglugę narewską. W tym układzie sił atak Iwana IV w 1577 r. zmierzał nie tylko do wyrzucenia Rzeczpospolitej z Inflant, ale stawał sie zagrożeniem dla Litwy.