Państwem zakonnym wstrząsały walki wewnętrzne

W sporze z Krzyżakami racje moraine i ideologiczne przemieszane były z politycznymi. Nawracanie pogan siłą i na drodze wojny odpowiadało ówczesnemu poczuciu prawa i moralności. Polacy także najeżdżali i wytrzebili pogańskich Jaćwingćw. Opinie Pawła Włodkowica o prawie każdej narodowości, nawet pogan, do życia na swej ziemi, nie były powszechnie podzielane. Ważkim argumentem polskim stała się skuteczność pokojowej chrystianizacji Litwy. Wydaje się konieczne zrozumienie racji obu stron, mieszczących się w ramach ówczesnej mentalności i moralności. Ale niemniej potrzeb- 87 na jest ocena bardziej ogólna, w oderwaniu od interesów Krzyżaków i Polaków, Krzyżacka metoda chrystianizacji prowadziła do likwidacji fizycznej bądź kulturalnej nawracanych ludów, jak to się stało z Prusami. Zubażała więc chrześcijańska kulturę europejską. Metoda polska pozwalała ludowi chrystianizowanemu na trwanie oraz rozwój, dlatego naród litewski istnieje do dnia dzisiejszego. Jej wyższość polegała nie na tym, że była korzystna dla Polski, lecz na tym, że wzbogacała różnorodność kultury europejskiej.

Państwem zakonnym wstrząsały walki wewnętrzne pomiędzy zwolennikami utrzymania pokoju oraz dążącymi do nowej wojny. Wielki mistrz Paweł von Kussdorf, pragnąc zapewnić sobie poparcie stanów dla polityki pokojowej, zgodził się na zjazd przedstawicieli rycerstwa i miast. Obradujące stany utworzyły w 1440 r. Związek Pruski, nawiązujący do tradycji tajnego i propolskiego Związku Jaszczurczego !1397), lecz działający jawnie. Główną rolę w Związku odgrywały Toruń i Chełmno oraz rycerstwo ziemi chełmińskiej. Jego kolejne zjazdy wysunęły żądania usunięcia nadużyć ze strony komturów, ukarania winnych dokonania gwałtów, ustanowienia trybunału rozstrzygającego spory miedzy Zakonem a jego poddanymi oraz osłabienia nacisku fiskalnego.