Piśmiennictwo XV w.

Piśmiennictwo XV w. nie pozostawało w tyle za sztukami plastycznymi. W tej dziedzinie różnorodność form, upowszechnienie użycia języka polskiego, wzrost liczby twórców wynikały z wyższego poziomu kultury, ze wzrostu świadomości narodowej i państwowej oraz z dążenia do wyrażania i utrwalania tych uczuć. Największe znaczenie dla tych procesów miało upowszechnienie szkolnictwa, od parafialnego począwszy, na Akademii Krakowskiej skończywszy. Rozprawy profesorów krakowskich przyczyniały się do ustalenia kierunków polskiej polityki zagranicznej i stosowanych metod dyplomacji. Poza badaniami filozoficznymi, prawnymi i językoznawczymi rozwijały się w Akademii nauki matematyczne i astronomiczne. W drugiej połowie stulecia docierały już do Krakowa wpływy humanizmu włoskiego, propagowane przez Kallimacha, poetę, historyka i dyplomatę. Ośrodkiem humanizmu był dwór arcybiskupa lwowskiego Grzegorza z Sanoka.

W ciągu całego XV w. na Akademię Krakowską zapisało się ponad 17 tys. studentów, w tym około 12 tys. z ziem Korony. Blisko 1/4 uzyskała co najmniej stopień bakałarza. Absolwenci i byli studenci stawali się nauczycielami szkół niższego szczebla, niektórzy pracownikami kancelarii królewskiej, biskupich, możnowładczych i miejskich. Liczba ludzi znających pismo wzrosła znacznie. W środowiskach elity intelektualnej własne biblioteki uzupełniały zbiory książek gromadzone przy katedrach i w klasztorach. Czytać i pisać umiała znaczna część rycerstwa oraz mieszczaństwa, ponadto pewien procent synów kmiecych, szukających dróg awansu. Ludzie ci tworzyli i byli odbiorcami znacznie większej niż w stuleciach poprzednich liczby utworów. W 1473 r. powstała w Krakowie pierwsza drukarnia.