Przywódcy Związku Pruskiego
Zakon nie był zdolny do dokonania tak zasadniczych reform, a brak środków’ zmuszał go do zaostrzenia polityki, w miejsce potrzebnych ustępstw. Po wieloletniej walce stany pruskie nie doczekały się spełnienia swoich postulatów, wręcz przeciwnie, wysiłki wielkich mistrzów zmierzały najpierw do wewnętrznego skłócenia Związku, a potem do jego likwidacji. Zakon złożył skargę na Związek Pruski do sądu papieskiego, a po odroczeniu procesu sprawa trafiła przed sąd cesarski. Związek Pruski przedstawił tam dokument wskazujący na nadużycia i łamanie prawa przez Zakon, powołując się na tak zwane prawo oporu poddanych. Argumenty te nie zostały uwzględnione i w grudniu 1453 r. wyrok cesarski nakazywał likwidacje Związku oraz karę śmierci dla jego przywódców.
Przywódcy Związku Pruskiego, tworzący jego tajną radę, spodziewali się takiego rozstrzygnięcia i przygotowywali powstanie przeciw Zakonowi. Prowadzili na ten temat rokowania z królem Polski Kazimierzem Jagiellończykiem oraz biskupem krakowskim Zbigniewem Oleśnickim. Poselstwa Związku udawały się kilkakrotnie do Krakowa, a wielu wysłanników polskich odwiedzało w tym czasie Toruń.
Dążenie stanów do przyłączenia Prus do Polski wynikało nie tylko ze sprzeciwu wobec fiskalizmu krzyżackiego. Większe znaczenie miały przyczyny ustrojowe. Państwo zakonne było silnie scentralizowane, Krzyżacy nie zamierzali dopuścić do współrzadów reprezentacji stanów. W tej sytuacji ustrój monarchii polskiej i uprzywilejowanie rycerstwa były bardziej atrakcyjne dla rycerstwa pruskiego. Z kolei mieszczaństwo zainteresowane było w kontaktach 88 handlowych. Rozwój spławu wiślanego, handel drewnem oraz zbo- żami, hamowane były przez stan wrogości dzielący oba państwa. Inkorporacja Prus przez Polskę mogła doprowadzić do intensyfikacji handlu, bardzo zyskownego dla mieszczan Torunia, Elbląga, Gdańska i innych miast państwa krzyżackiego. Podobną siłę przyciągającą miała XV-wieczna kultura polska, otwarta na nowe prądy światopoglądowe, tolerancyjna wobec różnorodnych grup narodowościowych i religijnych.