Rytm dziejów Polski od X w. do pierwszych dziesięcioleci XII w.

Rytm dziejów Polski od X w. do pierwszych dziesięcioleci XII w. wyznaczały w polityce zagranicznej dążenia do uzyskania pełnej suwerenności, a po ich załamaniu się – okresy luźnego zwierzchnictwa cesarskiego, odbudowy sił wewnętrznych, i podejmowania nowych prób emancypacji. Ich wyrazem stawały się koronacje królewskie. Poza koronacja Chrobrego, kilka miesięcy przed śmiercią, pozostałe zakończyły się katastrofą. Powstaje więc pytanie – jakie były przyczyny ciągłego (pomimo wielu niepowodzeń) powracania władców polskich do programu niepodległości? Istniały przecież inne wzorce, jak choćby polityka książąt czeskich, uznających stale zwierzchnictwo cesarskie, a mających pomimo to znaczną swobodę w polityce zewnętrznej i wewnętrznej.

Można przypuszczać, że jedną z przyczyn był militarny charakter państwa pierwszych Piastów, które powstało poprzez podboje sąsiednich plemion i w związku z tym miało liczna i zaprawioną w boju armię. Była ona głównym, choć nie jedynym atutem w walce o suwerenność państwową. Duże znaczenie mógł mieć terytorialny i ludzki potencjał państwa polskiego, znacznie większy niż Czech. Można by stwierdzić, że potencjał ten był zbyt duży, by władcy przyjmowali bez walki obce zwierzchnictwa, ale zbyt mały, aby sukcesy w tej walce okazały się trwałe.