Uprawnienia przyznawane osadnikom

Uprawnienia przyznawane osadnikom były dla nich bardzo korzystne zarówno z punktu widzenia warunków materialnych jak swobód samorządowych. Nie mogły być zresztą inne, jeżeli chciano tych osadników ściągnąć do Polski. Była to polityka dalekowzrocz- 51 na, dzięki której wzrosła liczba wsi i ludności, .rozwinęła się produkcja rolna, a więc wzrosła także suma opłat czynszowych, które otrzymywali wystawcy dokumentów lokacyjnych. Bardzo duże znaczenie dla całości gospodarki miało ścisłe określenie rozmiaru czynszów. Chłopi zyskiwali dzięki temu pewność, że po wywiązaniu się z powinności reszta produkcji będzie należała do nich. Wyznaczenie renty w pieniądzu zakładało z góry istnienie kontaktu pomiędzy wsią a miastem. Chłopi sprzedając plony uzyskiwali środki zarówno na zapłacenie czynszów, jak i na zakup wyrobów rzemiosła miejskiego – żelaznych narzędzi rolniczych, tkanin płóciennych i sukiennych, a także soli sprowadzanej z odległych nawet okołic. Z kolei dostawy żywności, zwiększone dzięki wzrostowi produkcji rolnej i zainteresowaniu chłopstwa jej sprzedażą, pozwalały na rozwój miast.

W drugiej połowie XIII wieku, dzięki przyrostowi naturalnemu przybywało także poszukujących zajęcia chłopów miejscowych. Ich również lokowano na prawie niemieckim, uznając większą atrakcyjność jego zasad i obopólne korzyści – i wieśniaków i panów feudalnych – jakie to prawo przynosiło. Następnym etapem zwiększania zasięgu oddziaływania zasad lokacji na prawie niemieckim stało się przenoszenie na to prawo wsi już wcześniej istniejących. Wiązało się to z ich reorganizacją i z likwidacją dawnych typów danin i świadczeń. W ten sposób zanikła organizacja służebna, zbędna w nowej sytuacji, gdy rozwój miast i rzemiosła miejskiego oraz handlu lokalnego, pozwalał na zakup wyrobów rzemieślniczych wyższej jakości. W wielu dawniej istniejących wsiach, działających zgodnie z prawem polskim, przyjęto cześć zasad lokacyjnych, takich jak prawo odejścia ze wsi i oczynszowanie.