Ustalenie zasady reprezentacji

Ich liczba była bardzo różna, na ogół jednak wybierano dwu posłów z ziemi w Koronie i tyluż z powiatu na Litwie. Liczba posłów z wo- 147 jewództw pruskich nie była ograniczona aż do XVII wieku. Posłowie reprezentowali interesy swych wyborców i musieli stosować sie do zaleceń (tzw. instrukcji). Stad głos posła zawsze był wypowiedzią większej grupy i miał odpowiednią wagę. Od unii lubelskiej posłowie Korony i Litwy zasiadali razem, jeden też marszałek przewodniczył obradom. Posłowie, poza otwarciem i zamknięciem, obradowali osobno od senatu. Z czasem, dla układania konstytucji wyłaniali osobne deputacje. Zredagowane ustawy były czytane i przyjmowane na końcowym posiedzeniu, następnie je drukowano. Posłowie składali sprawozdanie na specjalnym sejmiku (relacyjnym), nieraz dopiero wtedy mogły zapadać wiążące decyzje (np. w kwestiach podatkowych).

Ustalenie zasady reprezentacji nie wyrugowało przekonania o prawie każdego szlachcica do udziału w rządzeniu i stanowieniu o Rzeczpospolitej. Obok więc uczestnictwa w elekcjach i sejmikach, znano formy zjazdu ogólnego szlachty. Nazywano je sejmem obozowym (w 1503 r.) lub konnym (od 1672 r.) a także rokoszem. Ta ostatnia nazwa, po raz pierwszy zastosowana w 1537 r. wobec zgromadzenia szlachty pod Glinianami, które wystąpiło z programem żądań wobec króla Zygmunta I i jego doradców, przyjęła się na określenie konfederacji anty-królewskich. Rokosz uważano za formę legalnej opozycji zbrojnej, gwarancję praw zagrożonych przez przemoc króla i magnatów.