Wysiłek organizacyjny i finansowy szlachty i magnatów

Także żupy solne w Wieliczce imponowały organizacją i tech- niką wydobycia. Nie odczuwano najwyraźniej potrzeby przyswaja- 127 nia technik żeglarskich i umiejętności nawigacyjnych, nawet gdańszczanie nie rozbudowywali floty. Natomiast szeroko popularyzowały się zegary mechaniczne i pomiar czasu, bardzo szybko wprowadzono także gregoriańska reformę kalendarza (1582),

Jest rzeczą ciekawą, że w Kóronie szybko i oryginalnie adaptowano różne nurty umysłowe, rozwijano literaturę i naukę. Nie widać podobnego rozmiaru działań w zakresie sztuk. Wysiłek organizacyjny i finansowy szlachty i magnatów, a w końcu właściwie i monarchów, skupiał się na kształtowaniu przestrzeni. Złoty wiek budownictwa zaczął się już za Zygmunta I, miał trwać bardzo długo. Nowy styl rozprzestrzenił się bardzo szybko. Nie tylko dziedziniec wawelski i kaplica zygmuntowska, ale dziesiątki zamków, dworów i domów mieszczańskich stosowało wzory zrodzone w Italii. Budowniczowie i rzeźbiarze włoscy znajdowali stałe zatrudnienie. Nie uformowały sie natomiast równie silne ośrodki rodzimego malarstwa. Nie było też wielkiego importu obrazów. Wyjątek stanowiły zdaje się zdobne tkaniny z Niderlandów i Francji, używane do dekorowania ścian. Z czasem coraz więcej przywożono ich z krajów Wschodu. Trudno zresztą ściśle określić jak duży był przywóz europejskich dzieł sztuki zniszczenia i rabunki późniejszych wojen dokonały nieodwracalnych zmian. Wydaje się jednak, że jeśli wysokie dochody posiadaczy ziemskich pozwalały im na budowę czy przebudowę siedzib w nowym renesansowym stylu, to ozdabianie wnętrz pozostało zgodne z lokalną tradycją.